Çfarë është një Mega-Tsunami

Çfarë është një Mega-Tsunami




Një mega-cunami është një koncept shume i frikshme dhe për fat të keq,është një mundësi reale,qe ka ndodhur disa herë brenda 200.000 viteve te fundit.

Gjithashtu mund të ndodhin përsëri në të ardhmen, dhe disa ekspertë besojnë se edhe ne jemi aktualisht të ulur në një bombë me sahat. Një mega-cunami është në thelb një cunami,qe ka një lartësi të valës, qindra apo edhe mijëra metra!

Normalisht, një cunami që është krijuar në det ka një lartësi të vogël te valës ne disa metra apo më shumë. Gjithashtu ata kanë një gjatësi vale më të gjatë,në kilometra të tëra. Megjithatë, gjatësia dhe lartësia e valëve të cunamit janë zakonisht specifike derisa ajo vjen në afërsi të bregut, pas së cilës lartësia rritet në mënyrë drastike,ku baza e cunamit nxit kolonën e ujit të shkoje përpjetë,si rrezultat i forcave te ferkimit me siperfaqen e ceket ujore.

Mega-tsunamet, megjithatë, janë përcaktuar si të vërtetë,fale valëve gjigande e të larta. Të gjitha llogaritë e mega-tsunameve në histori,jane të besueshem. Një numër i gjëre faktoresh mund të shkaktojë mega-tsunamin,si rrëshqitje gjigande toke drejt oqeaneve duke përfshirë kolaps ishujsh, tërmetet gjigante nënujore, si dhe perplasje asteroidesh ne detra e oqeane.

Asnjë anije, ndërtesa, apo qender e banuar nuk mund të mbijetojnë duke u goditur nga një cunami mega. Disa studime kane provuar për ndodhin e të paktën njëmbëdhjetë mega-tsunamesh në 200.000 vitet e fundit, disa prej të cilave janë shkaktuar nga kolapsi(shperthim) i ishujve,si në ishujt Havai dhe Kanarie, si dhe një tërmet në Alaskë.

Në fakt, cunami më i madh regjistruar në historinë e kohëve të fundit ishte në Lituya Bay,ne Alaska më 9 korrik 1958. Ai u shkaktua nga një tërmet i forte në Fault Fairweather, i cili efektivisht cliroi rreth 30 milion deri ne 40 milion metra kub shkemb. Këto shkëmbinj u zhyten poshtë në ujë nga një lartësi prej 3.000 metrash. Natyrisht, kjo levizje masive shkembi ne brendesi te oqeanit gjeneroi një mega-cunami lokal qe shkaterroi nje vije te madhe te bregdetit.

Vala, qe arriti ne breg, ishte rreth 1.720 kembe e lartë(ose 516 m)! Ka pasur tri anije peshkimi jashtë në ujë ate dite. Një anije u shkatërrua dhe ato ekuipazhi në bord u zhdukë. Të tjera dy varka qendruan mbi ujë dhe ata në bord mrekullisht mbijetuan.

Mega-tsunami a do te ndodhin në të ardhmen? Disa ekspertë besojnë se ka shumë pak vende në tokë, të tilla si vullkan Cumbre Veija (ishujt Kanarie), qe mund të shpërthejnë, duke dërguar një masë gjigante llave e shkëmb në det.

Në të vërtetë, ka disa që besojnë se ky vullkan (së bashku me të tjerët në të gjithë botën) janë vonuar për një shpërthim. Kështu një cunami i madh do të lëshohet drejt Oqeanit Atlantik me shpejtësi vale deri në 500 mph (800 km/ora) dhe nje lartesi mbi 500 metra.!Kurse cunami i 11 marsit 2011 ne krahasim me ato qe priten te ndodhin,ishte ne miniature.