Sekretet e Pyjeve fosile te Antarktides

nga **Rifat** Wed Feb 22, 2012 8:51 pm

Sekretet e Pyjeve fosile te Antarktides

Kjo mund të jetë e vështirë të besohet, por Antarktida ka qene e mbuluar me pyje te tmerrshëm.Njëqind milion vjet më parë, Toka ishtë nën kthetrat e një efekti serë ekstreme.Akullnajat e poleve ishin te gjitha te shkrira, në jug pyjet banoheshin nga dinosaurët qe e kishin si vendin e tyre.

Ekosistemet ne Antarktid ishin përshtatur për muajt e dimrit të gjatë të errësirës që ekzistonte në pole, dhe ishin me të vërtetë te çuditshëm.

Por nëse ngrohja globale do vazhdonte pa u ulur,a mund qe keto pyjete lashte do ishin dhe sot e kesaj dite ne te tilla e permasa?

Një nga njerëzit e parë që zbuloi provat e para për një Antarktide te gjelber ishte exploreruesi, Robert Falcon Scott.Ai arriti ne Polin e Jugut në vitin 1912,dhe zbuloi bimët fosile në Glacier Beardmore në -82 gradë në jug.

Pesha e madhe e këtyre mostrave mund të ketë qenë një faktor në dështimin e tij të parakohshëm.Megjithatë,zbulimet e tij te ketyre fosileve gjithashtu hapi një dritare krejt të re për të kaluarën sub-tropikale te Antarctida's.

Profesor Jane Francis i Universitetit të Leeds është një studiues strikt e kembngules i cili ka ndjekur hapat e Scott's.Ai ka shpenzuar 10 sezone ne hapsirat e Antarktidës per mbledhjen e bimëve fosile dhe mori medaljen ''Polar'' nga Mbretëresha në vitin 2002.

"Unë ende vazhdoi te kem idenë se Antarktida ishte absolutisht e pyllezuar ", i tha ai BBC-së."Ne kemi marrë për të sakte idene se Antarktida ka qenë gjithmonë një shkretëtirë e ngrirë, por e kunderta ka ekzistuar,akujt u shfaqen relativisht vonë në historinë gjeologjike."

Një nga zbulimet më të mahnitshme të fosileve deri më sot është bërë në Malet Transantarctic, jo larg nga ku Scott arriti me expediten e vet.

"Ne ishim në lartësine e majave te akullta, kur kemi gjetur një shtresë sedimentare te mbushur plot me fosile torfe te bute."Këto fosile provuan se jane mbetjet e shkurreve të ahut. Vetëm gjate 3- 5 milion vjet të shkuara, ahishtet ishin disa nga bimët e fundit që kanë jetuar në kontinent para ngrirjes së thellë totale

Unaza në dru fosile (Jane Francis)

Unaza vjetore në drurin fosile tregojnë jeten subtropikale të fundit në Antarktidë
Sidoqoftë, fosilet e tjera tregojnë se pyjet subtropikale me të vërtetë kane ekzistuar në Antarktidë gjatë kohëve edhe më te herëshme. Keto pyje kane ekzistuar edhe gjatë "jetes se dinosaurëve" kur niveli shumë i lartë i CO2 shkaktoi një fazë te re ne ngrohjen globale ekstreme.

"Rreth 100 milion vjet më parë dhe Antarktida ka qenë e mbuluar me nje brez pyjore të ngjashme me ato që ekzistojnë sot në Zelandën e Re," tha Dr. Vanessa Bowman i cila punon me Francis në Universitetin e Leeds.

"Ne zakonisht gjejnë fosile gjatë germimeve që duhet të kenë ardhur nga pemë të mëdha.

"Profesor Francis ka bere lustrim ne trungjet e pemeve fosile ne feta të holla për të zbuluar "unazat vjetore" në dru.Studimi i këtyre unaza ne pemë hedh drite mbi klimën e lashtë.

Sekretet Dark(te erresires)

Ndoshta funksioni i veshtire dhe më enigmatik i pyjeve polare ishte përshtatja e tyre me "regjimin e dritës" se Antarktides.Pranë poleve, nata mbretëron gjithë dimrin e gjatë, ndërsa në verë, dielli shkëlqen edhe në mesnatë.

Profesor David Beerling i Universitetit të Sheffield, dhe autor i Emerald Planet, shpjegoi sfidën, që pemët ne Antarktide duhet të kenë hasur në këtë mjedis të pazakontë: "Gjatë periudhave të gjata të errësirës se dimrit të ngrohtë, pemët konsumojnë rezerva ushqimore," tha ai.

Dhe në qoftë se kjo vazhdon për një kohë të gjatë, ata do të "vdesin nga uria".

Për të kuptuar se si pemët per të mbijetuar kundër kesaj kontradikte, Profesor Beerling ka hetuar llojet e bimëve që dikur u rriten në Antarktidë. Këtu përfshihen disa pemë si xhinko, një fosil i gjallë.

Eksperimentet tregojnë se si xhinko ka mbijetuar ne natet polare

"Ajo që ne bëmë ishte rritja e fidanëve te këtyre pemëve në blacked-sera, ku ne mund të simulojnë kushtet e drites se Antarktides gjate atyre miliona vjeteve te para, i tha ai BBC."Ne gjithashtu kemi ngritur temperaturat dhe përqendrimine CO2 që të arrije ne ato parametra te lashtësise."

Eksperimentet i tij tregoi se pemët mund të përballonin dhe zhvilloheshin shumë mirë me mjedisin e çuditshme.Edhe pse ato kanë përdorur rezerva ushqimore te dimrit, bimet kane kryer procesin e fotosintezes gjate gjithe 24 oreshit ne ditet e veres.

Në fakt problemi kryesor duket të ketë qenë se pemët gjate nje ndricimi 24 oresh per 6 muaj mund te ndalnin rritjen.

"Ne kemi gjetur se pemët gjate sezonit veror 6 mujor kane bërë ushqim rezerve aq shumë ... sa fotosinteza ka shkaktuar përfundimisht nje ngadalsim," shpjegon profesor Beerling."Si rezultat i kësaj ata nuk mund ta kene përfituar plotësisht verën e nxehtë e te gjatë për fotosintezë".

Dinosaurët në errësirë

Megjithatë, kjo nuk ishte vetëm per pemët që kishin gjetur mënyra për të përballuar kushtet e pazakontë polare. Zbulimet fosile tregojnë se dinosaurët barngrenes kane mbijetuar edhe ata ne te tilla kushte..

Profesori Thomas Rich i Muzeut Victoria, Australia,eshte me një famë botërore,si gjuetar dinosauri dhe përgjegjës për gjetjen e disa dinozaurë polare.

Gjatë 20 viteve të fundit, ai ka zbuluar fosilin meticulously në Australine jugore. Ky rajon ishte pozicionuar në brigjet lindore të Antarktidës, 100 milion vjet më parë.Ngrohja globale mund të sinjalizojë një të ardhme më të gjelbër për Antarktidën

Ngrihet një pyetje interesante: kush i bëri dinozaurët e Antarktides te migrojnë gjatë dimrit, apo ata i jane përshtatur për të jetuar në pyjet e errët te natës polare?

Profesor Rich mendon se e di përgjigjen: "Skeleti i plotë i dinosaureve që ne kami gjetur është Leaellynasaura. Çfarë është me të vërtetë e pazakontë për këtë kafke mostër.Ai tregon se kafsha kishte lobet optike te zgjeruar," shpjegoi ai

Kjo sugjeron se dinozaurët polare mund të kenë poseduar "vizion të natës 'akute dhe ishin të përshtatshme për errësirën e zgjatur te dimrit.

"Sikur të shihnim nje dinosaur te tipit Leaellynasaura ne do ishim konfuze dhe do na dukej sikur do shihnim nje kangur te vogël," vërejti Profesor Rich.

"Ai do na dukej i mbeshtetur me gjymtyrët e prapme të mëdha dhe një bisht të gjatë."Megjithatë, ky do të ishte edhe nje kërcënim për shkak se dhëmbët e tij tregojnë se ai ushqehet ekskluzivisht me bime

''Esmerald'' ne Antarktidë

Gjatë vizitës në djerrina të ngrira të Antarktidës sot, është e vështirë të besohet se brezat pyjor te mbushur nga dinosaurët e vegjel,te kene lulëzuar ndonjëherë ku gjethet e ketyre pemeve gjenden sot 3 km nen akullin e trashe

Megjithatë, të dhënat gjeologjike ofron dëshmi të pakundërshtueshme se luhatjet dramatike klimatike kanë ndodhur gjatë gjithë historisë së planetit tonë.

Në të vërtetë, gjatë 50 viteve të fundit në Antarktide ka pasur nje ngrohje prej 2.8C,temp. qe eshte shume alarmante,sepse eshte nje ndryshim më shpejt se çdo pjesë tjetër të botës.

Ngrohja globale mund të sinjalizojë një të ardhme më të gjelbërpër Antarktidën
Pra, në qoftë se kjo ngrohje do të vazhdojë pa u ngadalesuar, mund qe një Esmerald Antarctidas të rilind?

"Dhe kjo është plotesisht e mundur," tha Profesor Francis. "Ai supozon se speciet bimore e shtazore, janë në gjendje të emigrojnë nëpër Oqeanin Jugor nga vende si Amerika e Jugut apo Australia," tha ai.