Stresi,shkaktaret dhe si ta perballojme kete ''murtaje''te shekullit

Stresi,shkaktaret dhe si ta perballojme kete ''murtaje''te shekullit




Stresi është një gjendje e pakëndshme e zgjimit emocional dhe fiziologjik që njerëzit provojnë në situata që ata i perceptojnë si të rrezikshme apo kërcënuese për mirëqenien e tyre.Fjala “stres” do të thotë gjëra të ndryshme për njerëz të ndryshëm.

Disa njerëz e përcaktojnë stresin si ngjarje apo situata që shkaktojnë tek ata ndjenjën e tensionit, presionit, apo emocionet negative të tilla si ankthi dhe zemërimi .Të tjerët e shohin stresin si reagim ndaj këtyre situatave. Kjo përgjigje përfshin ndryshimet fiziologjike - të tilla si rritjen e rrahjeve të zemrës dhe tensionin muskulor, si dhe ndryshimet emocionale dhe të sjelljes. Megjithatë, shumica e psikologëve konsiderojnë stresin si një proces që përfshin interpretimin dhe përgjigje e një personi ndaj një ngjarje kërcënuese.

Rrethanat që shkaktojnë stresin janë quajtur stresorë. Stresorët ndryshojnë në ashpërsi dhe kohëzgjatja. Për shembull, përgjegjësia e kujdesit për një prind të sëmurë mund të jetë një burim i vazhdueshëm i stresit të madh, ndërsa bllokimi në një trafik të rënduar mund të shkaktojë stres afat-shkurtër. Disa ngjarje, të tilla si vdekja e një të afërmi, janë të vështirë për të gjithë.



Por në situata ndryshme, individët mund të përgjigjet ndryshe për të njëjtën ngjarje, çfarë është një stresor për një person mund të mos jetë stresuese për një tjetër. Për shembull, një student i cili është i papërgatitur për një test të kimisë dhe parashikon një notë të keqe mund të ndjejë stres, ndërsa një shok klase që studion paraprakisht mund të ndjejë siguri për një notë të mirë.

Stresorët mund të klasifikohen në tri kategori të përgjithshme: ngjarjet katastrofike, ndryshime të mëdha jetësore, dhe telashet e përditshme. Përveç kësaj, thjesht mendimi rreth ngjarjeve të pakëndshme e kaluara apo duke parashikuar ngjarjet e pakëndshme të së ardhmes mund të shkaktojë stres për shumë njerëz.

Katastrofat

Një katastrofë është një e papritur, shpesh e rrezikshme për jetën fatkeqësi që i shtyn njerëzit ashtë kufijve të të aftësive të tyre përballuese. Katastrofat përfshijnë fatkeqësitë-natyrore si tërmetet, tornadot, zjarret, përmbytjet dhe uragane-si dhe luftërat, torturat, aksidentet automobilistike, sulmet e dhunshme fizike, dhe sulmet seksuale.

Katastrofa shpesh vazhdon të ndikojë në shëndetin mendor të viktimave të saj gjatë pasi ngjarja ka përfunduar. Për shembull, në vitin 1972 një digë përmbyti qytetin Virginia dhe solli shkatërrimin e tij. Dy vjet pas katastrofës , shumica e të mbijetuarve të rritur vazhdoi të tregojë shqetësime emocionale. Në mënyrë të ngjashme, shumica e të mbijetuarit e kampeve të përqendrimit në Luftën II (1939-1945) vazhdoi të përjetonte simptoma të tjera të problemeve të rënda emocionale pas lirimit të tyre nga kampet.

Ndryshime të mëdha jetësore

Ngjarjet më të vështira për të rriturit të përfshijë ndryshime të mëdha jetësore, të tilla si vdekja e një anëtari bashkëshortor apo familjar, divorci, burgimi, humbja e punës, dhe paaftesia personale ose sëmundja.

Për adoleshentët, ngjarjet më të vështira janë vdekja e një prindi ose një anëtar të ngushtë të familjes, divorci i prindërve të tyre, burgimi i nënës apo babait, dhe kufizimi I aftësive fizike ose sëmundje. Ndonjëherë, ngjarjet në dukje pozitive mund të kenë komponentët e vështirë.

Telashet e përditshme

Pjesa më e madhe e stresit në jetën tonë rezulton nga të përballurit me telashet e përditshme lidhur me çështjet e punës , marrëdhënieve personale dhe rrethanat e përditshme të jetesës. Shumë njerëz përjetojnë zënka të njëjta çdo ditë. Shembuj të telasheve të përditshme përfshijnë jetesën në një lagje të zhurmshme, udhëtimi vajtje-ardhje për në punë në trafik të rënduar, mospëlqimi I nje kolegu , shqetësimi I parave të marra borxh , pritja në një radhë të gjatë dhe humbja e gjërave.

Kur merren individualisht, këto telashe mund të ndihen si irritues vetëm të vogla,por me kalimin e kohës, ata mund të shkaktojë stres të rëndësishëm.Masa e madhe e ekspozimit të njerëzve ndaj telasheve të përditshme është i lidhur ngushtë gjendjen e tyre emocionale.

Në përgjithësi, sa më I madh të jetë ekspozimi I tyre ndaj problemeve, më e keqe është gjendja e tyre. Studimet kanë zbuluar se ekspozimi i dikujt ndaj telasheve të përditshme tregon një shkallë më të lartë të mundësisë për stres sesa mund të jetë ekspozimi ndaj ndryshimeve të mëdha jetësore .

Për shembull, një grua që merr një promovim në punë mund të marrë një pagë më të lartë dhe prestigj më të madh, por ajo gjithashtu mund të ndihet e stresuar nga mbikëqyrësit të cilët dikur ishin kolegë. Të martohesh zakonisht konsiderohet një eksperiencë pozitive, por planifikimi i dasmës,vendosja e të ftuarve dhe përballja me anëtarët e familjes mund të shkaktojnë stresin tek bashkëshortët .

Si ta përballojmë stresin ?

Të përballesh me stresin do të thotë të përdorësh mendimet dhe të veprosh për të luftuar me situatat stresuese dhe për të ulur nivelin e stresit tonë . Shumë njerëz kanë një mënyrë karakteristike për ta përballuar stresin bazuar në personalitetin e tyre . Njerëzit që e përballojnë mirë stresin kanë tendencë të besojnë se mund të influentojnë mbi atë çka I ndodh atyre .

Ata zakonisht kanë një vetëbesimtë lartë , I rezistojnë zhgënjimeve , qëndrojnë optimistë dhe këmbëngulin edhe nën rrethana jo të favorshme . Më e rëndësishmja , ata zgjedhin strategjinë e duhur për të përballuar stresorët me të cilët përballen . Në të kundërt , njerëzi që përballojnë dobët me stresin kanë tendencë të kenë pak a shumë karakteristika të ndryshme të personalitetit , si vetëbesim të ulët dhe një vështrim pesimist mbi jetën .

Si ta përballojmë stresin ?

Të përballesh me stresin do të thotë të përdorësh mendimet dhe të veprosh për të luftuar me situatat stresuese dhe për të ulur nivelin e stresit tonë . Shumë njerëz kanë një mënyrë karakteristike për ta përballuar stresin bazuar në personalitetin e tyre .

Njerëzit që e përballojnë mirë stresin kanë tendencë të besojnë se mund të influentojnë mbi atë çka I ndodh atyre . Ata zakonisht kanë një vetëbesimtë lartë , I rezistojnë zhgënjimeve , qëndrojnë optimistë dhe këmbëngulin edhe nën rrethana jo të favorshme .

Më e rëndësishmja , ata zgjedhin strategjinë e duhur për të përballuar stresorët me të cilët përballen . Në të kundërt , njerëzi që përballojnë dobët me stresin kanë tendencë të kenë pak a shumë karakteristika të ndryshme të personalitetit , si vetëbesim të ulët dhe një vështrim pesimist mbi jetën .