''Insekte deti'' per te kenaqur shijen tuaj

Duke perdorur vegla metalike,cajne me mjeshteri koracen e ketyre krijesave te medha te ngjashme me insektet.Tek shperfillin syt e tyre te vendosura si mbi susta e qe duket sikur po i shohin ngultas nga pjata,klientet e paduruar kafshojne mishin e bute e te embel.''Insekte deti'',qe gjeresisht njihen me emrin karavidhe.



Perse quhen insekte deti?Peshkataret s'mund te mos e dallonin ngjashmerine me insektet kur keto krijesa te detit me korace te forte zvarriteshin ne kuverten e peshkarexhave te tyre.
Por ka edhe nje ngjashmeri tjeter.Gjate shekullit te 18-te,karavidhet mbuluan bregun verilindor te Shteteve te Bashkuara si nje mori insektesh.Keto krustace i moren dhe i shperndan neper fusha per pleherim.I perdoren edhe si karrema per peshkim.Me to ushqenin te burgosurit.Ne ate kohe,karavidhet ishin kaq te zakonshme atje,sa disa sherbetoreve me kontrate u kishin ardhe ne maje te hundes.Prandaj hapen nje ceshtje gjyqesore dhe e fituan.Sipas vendimit qe u mor,nuk duhej tu jepej ky ushqim me teper se tri here ne jave.
Kurse per ata qe banonin larg oqeanit,karavidhet ishin nje gosti e rradhe.Pse?Pasi ngordh,karavidhja prishet shpejt dhe nuk mund te ruhet duke e kripur ose thare.Por,ne mes te shekullit te 19-te,prodhuesit filluan ti konservonin dhe gjithnje e me shume veta mund te provonin shijen e tyre fantastike.Vec kesaj,ndertimi i hekurudhave beri te mundur qe karavidhe te gjalla te transportoheshin ne cdo vend te Shteteve te Bashkuara.Si rezultat,kerkesat per karavidhe u rriten shume.Gjithsesi,te transportoje karavidhe te fresketa kushtonte,prandaj ishin luks vetem per te pasurit.
Sot peshkataret zene varietete karavidhesh pergjat brigjeve anekend botes.Karavidhja amerikane gjendet ne Oqeanin Atlantik nga Njufaundlendi deri ne Karolinen e Veriut.Nje burim kryesor e nderkombetar i karavidheve eshte Mejni,ne verilindje te Shteteve te Bashkuara.Qe ketu eksportohen anembane botes karavidhe te gjalla ose te gatuara.Vetem me nje avion,furnitoret transportojne deri ne 36.287 kilograme karavidhe.
Kompanite shpesh prodhojne sasi te medha produktesh ushqimore nga te cilat nxjerrin perfitime.Por nuk ndodh keshtu me biznesin e karavidheve.Kryesisht gjuajtesit e karavidheve jane vendes te vetepunesuar.Nuk i kultivojne karavidhet artificialisht neper rezervate,por shkojne te habitati i tyre.



Per te zene karavidhet perdoren carqet,nje lloj kafazi drejtkendor me nje te hapur te vogel,dhe brenda fusin nje rrjete plot karrema,kryesisht harenga.Peshkataret lidhin cdo cark me nje bove.Cdo peshkatar i lyen bovat e tij me nje ngjyre te caktuar qe ti dallojne me vone.Carku zhytet deri ne fund te oqeanit dhe i lene aty per disa dit dhe me pas i nxjerrin plot karavidhe.



Rreziqet e peshkimit te karavidheve

Peshkimi i karavidheve mund te duket profesion i parezikshem.Por nuk eshte keshtu.Per shembull,sipas Institutit Kombetar per Sigurine dhe Shendetin ne Pune (NIOSH),''nga viti 1993 deri me 1997,vdekshmeria ne vendin e punes per gjuajtesit e karavidheve ne Mejn,ka qene 14 veta ne 100.000 peshkatare te lincesuar,mbi 2,5 here me shume se mesatarja e vdekshmerise (4,8 veta ne 100.000 punetore) ne te gjitha industrite.''
Sipas NIOSH-it,nje studim nga Roja Bregdetare e Shteteve te Bashkuara zbuloi se ''peshkataret shpesh ngecnin neper litaret e peshkimit ne kuverten e anijes,pastaj i terheq carku ne det dhe mbyten kur nuk clirohen dot nga litaret ose kur nuk jane ne gjendje te hipin perseri ne peshkarexhe.''Ne nje anketim te bere nga 1999 deri me 2000 me 102 gjuajtes karavidhesh,afro 3 ne 4 veta raportuan se ndonjehere kane ngecur ne litaret e carkut,edhe pse jo te gjithe kane rene ne det.Jan rekomanduar masa sigurie qe peshkataret te mos ngecin ne litare,si dhe te mbajne me vete vegla per te prere litaret.