Univers plot surpriza

First topic message reminder :



Univers plot surpriza






Vec nje shekull me pare,shkencetaret mendonin se krejt universi permblidhej ne galaktiken tone Udha e Qumeshtit.Megjithate,gjate shekullit te 20-te,perparimet e medha ne astronomi,fizike dhe teknologji zbuluan sa maramendes eshte kozmosi.Gjithashtu,disa prej zbulimeve kane treguar se sa pak dime.Per shembull,ne dekata e fundit astronomet kane kuptuar se nuk e dine nga cfare perbehet me shume se 90% e universit.Per me teper,zbulimet qe cuan drejt ketij perfundimi i kane bere shkencetaret te vene ne pikepyetje kuptueshmerine e tyre rreth bazave te vet fizikes.Sigurisht,keto ceshtje nuk linden sot.

Per shembull,nga fundi i shekullit te 19-te,fizikantet verejten dicka te cuditeshme per shpejtesine e drites.Ata zbuluan se ne lidhje me nje vrojtues,drita gjithmone udhetonte me te njejten shpejtesi,pavarsisht se sa shpejt levizte vrojtuesi.Por kjo nuk dukej logjike.Problemi u trajtua ne vitin 1905 nga Albert Ajnshtajni ne teorine speciale te relativitetit.Me kete teori ai tregoi se largesia (gjatesia),koha dhe masa jane relative.Pastaj,ne vitin 1907,fale nje shkendije te intuites,te cilen e quajti ''mendimi me i lumtur i jetes time'',Ajnshtajni filloi te hartonte teorine e pergjithshme te relativitetit,te cilen e botoi me 1916-en.Ne kete veper revolucionare,Ajnshtajni nderthuri bashke gravitetin,hapesiren dhe kohen,si edhe permiresoi shpjegimet e Isak Njutonit per fiziken.

Univers ne zgjerim

Duke u bazuar ne deshmite e asaj kohe,Ajnshajni mendonte se universi eshte statik,pra as zgjerohet,as tkurret.Gjithsesi,ne vitin 1929,astronomi amerikan Edvin Habell paraqiti prova qe tregonin se universi po zgjerohet.

Gjithashtu,Habelli hodhi drite rreth nje misteri te vjeter per disa njolla te ndriteshme te turbullta qe vereheshin naten ne qiell.Ato i quanin nebuloza ose mjegullnaja,ngaqe dukeshin si re gazi.Por,a gjendeshin brenda galaktikes sone keto mjegullnaja apo jashte saj,sic kishte thene ser Uiljam Hershelli (1738-1822) para nje shekulli?

Kur Habelli llogariti per here te pare largesine e njeres prej ketyre mjegullnajave,Mjegullnajes se Madhe ne yjesine e Andromedes,ai nxori perfundimin se kjo mjegullnaje ishte nje galaktike nje milion vite-drite larg.Pra ishte goxha larg nga Udha e Qumeshtit,e cila ka nje diameter vetem 100.000 vite-drite.Ndersa maste largesite e mjegullnajave te tjera,ai nisi te zbulonte permasat kolosale te kozmosit dhe zgjoi nje revolucion ne astronomi dhe kozmologji.

(Astronomia studion trupat dhe lenden jashtetokesore.Kozmologjia eshte dege e astronomise dhe,sipas THE WORLD BOOK ENCYCLOPEDIA,''studion strukturen dhe zhvillimin e universit,si dhe forcat qe veprojne ne te.Kozmologet perpiqen te shpjegojne si u krijua universi,cka ndodhur qysh atehere dhe cmund te ndodhe ne te ardhmen.'')

S'kaloi shume dhe Habelli verejti se universi po zgjerohet pasi dalloi se galaktikat e largeta largoheshin prej nesh.Gjithashtu vuri re se,sa me larg ishte galaktika,aq me shpejt largohej.Keto vrojtime nenkuptojne se dje universi ishte me i vogel se sot.Kur Habelli botoi vepren e tij novatore ne vitin 1929,hapi udhen per zhvillimin e teorise se Big-Bengut,per origjinen e universit.Sipas kesaj teorie,universi erdhi si rezultat i nje shperthimi kozmik rreth 13 miliard vjet me pare.

Sa shpejte ndodh zgjerimi?

Qe nga koha e Habellit,astronomet jane munduar ta matin sa me te sakte te jete e mundur shpejtesine e ketij zgjerimi,qe quhet edhe konstantja e Habellit.Pse eshte kaq i rendesishem njehsimi i saj?Nese llogaritnin sa shpejt po zgjerohet universi,kete mund ta perdorin per te llogaritur moshen e tij.Per me teper,shpejtesia e zgjerimit mund te nenkuptoje pasoja serioze per te ardhmen.Ne c'kuptim?Sipas arsyetimeve,ne rast se universi zgjerohet teper ngadale,graviteti do te fitoje e do te shkaktoe qe gjithcka te ngjeshet ne nje njesi te vetme te quajtur Big-Kranc.Nga ana tjeter,nese zgjerimi eshte teper i shpejte,universi mund te zgjerohet pambarimisht e te shperbehet krejt.

Ndonese matje me te sakta u kane dhene pergjigje disa prej pyetjeve,pyetje te tjera jane ngritur,per kuptueshmerine tone rreth materies dhe forcave themelore te natyres.

Energjia e erret dhe lenda e erret

Me 1998-en,kerkuesit gjeten prova se zgjerimi i universit po pershpejtohet,teksa studionin driten e nje lloji te vecante supernove ose ylli shperthyes.

(Yjet shperthyese quhen supernova te tipit Ia dhe per nje kohe te shkurter mund te ndricojne sa nje miliard diej te marre se bashku.Astronomet i perdorin keto supernova si standart per matjet.)

Fillimisht shkencetaret ishin mosbesues,por shpejt provat u shtuan.Natyrisht,ata ishin kureshtare se c'lloj energjie po e shpejtonte zgjerimin.Se pari,dukej se vepronte kunder gravitetit,dhe se dyti,nuk parashikohej nga teorite e kohes.Kjo energji misterioze eshte quajtur me vend energjia e erret dhe mendoni qe ajo mund te perbehet gati 75% te universit!

Sidoqofte,kjo energji nuk eshte e vetmja cudi e erret e zbuluar kohet e fundit.Nje tjeter dukuri u konfirmua ne vitet 80-te te shekulli te 20-te kur astronomet analizuan galaktika te ndryshme.Shpejtesia me te cilen keto galaktika,ashtu si edhe galaktika jone,rrotulloheshin rreth vetes,ishte aq e madhe sa,normalisht duhej te shperbeheshin.Pra,me sa duket,duhej te ekzistonte ndonje lende qe u jepte terheqjen gravitacionale te nevojshme.Po c'lende ishte kjo?Meqe shkencetaret nuk e dine,e kane quajtur lende te erret,pasi nuk thith,nuk leshon dhe as pasqyron ndonje sasi te dallueshme rrezatimi.Sa lende te erret ka ne univers?Llogaritjet tregojne se ajo mund te perbeje 22% a me shume te mases se universit.

Mendoni:sipas llogaritjeve te sotme,lenda e zakonshme ze rreth 4% te mases se universit.Dy enigmat e medha:lenda e erret dhe energjia e erret,duket se zene pjesen tjeter.Keshtu,gati 96% e universit mbetet mister i plote deri ne zbulimin e rradhes.
(Hipoteza per lenden e erret u hodh ne vitet 30 te shekullit te 20-te, dhe u vertetua ne vitet 80.Sot astronomet masin sa lende te erret mund te kete nje grumbull galaktikash,duke vrojtuar si e perthyen ky grumbull driten qe vjen nga objektet me te largeta.
Viti 2009 eshte quajtur Viti Nderkombetar i Astronomise dhe shenon 400 vjetorin e perdorimit per here te pare te teleskopit astronomik nga Galileo Galilei.)

Në maj të vitit 2012 Dielli do te kete kater pole !!!!?





Kërkuesit japonezë thonë se dielli do të hyjë në një periudhë të ndryshimeve të pazakonta magnetike që mund të çojë në temperatura të ulëta në Tokë.

Sipas shkencëtarëve në Observatorin e Qendrës Kombëtare astronomike te Japonisë dhe Riken Research Foundation, aktiviteti aktual i njollës diellore duket si në shekullin e 17-të një periudhë e njohur si minimum i aktivitetit diellor,qe shkaktoi nje periudhe akullnaje te vogel .

Gjatë kësaj periudhe prej 70 vitesh,akulli në Londër dhe Tamis ishte i pranishem dhe lulet e qershise celen më vonë,krahasuar me Kioton.

Temperaturat vlerësohet të ketë qenë rreth 2, 5 gradë më të ulët se minimumi i gjysmës së dytë të shekullit të XX,periudhe ku aktiviteti i njollave diellore ishte i ulet.

Hulumtuesit kanë gjetur edhe shenja të ndryshimeve të pazakonta magnetike të diellit, duke i çuar ata të besojnë se polariteti i fushës magnetike diellore në polet ka ndryshuar dhe ai bëhet katerpolesh në maj.

Një ekipi hulumtuessh i udhëhequr nga Saku Tsuneta, një profesor në observator, konfirmoi se ndryshimi i polaritetit te fushës magnetike në Polin e Veriut, filloi qe në korrik të vitit të kaluar.

Megjithatë, fusha magnetike në Polin e Jugut, e cila duhet të ketë qenë e ndryshme me Polin e Veriut, ka mbajtur një polarizim pozitiv, i cili, sipas studiuesve, do të formojë katër polet magnetike me të dy polet të reja pranë ekuatorit të diellit .

Studimi japonez ka gjetur se trendi i tanishëm i aktivitetit njollave është i ngjashëm me të dhënat e asaj periudhe te shek XVII.

Normalisht, fushA magnetike e diellit rrotullohet një herë në çdo 11 vjet. Në vitin 2001, poli magnetiki i diellit, ishte në hemisferën perendimore, i orientuar me drejtim nga jugu.

Ndërsa shkencëtarët e kishin parashikuar që ndryshimi tjetër do të fillonte ne muajin maj 2013,sateliti i vëzhgimit diellor,''Hinode'' ka zbuluar se Poli i Veriut te diellit kishte filluar të lëvizi një vit me përpara afatit te parashikuar

Nuk kishte asnjë ndryshim te dukshëm në Polin e Jugut.

Nëse ky trend vazhdon, Poli i Veriut mund të plotësojë dridhjet e tij në maj të vitit 2012, duke krijuar një strukture katër polesh magnetike me dy qendra të reja,qe janë krijuar afër ekuatorit te yllit tonë të afërt.

http://www.antikitera.net/news.asp?id=11571&T=3

Sateliti i NASA-s fotografon nje objekt misterioz




Opinionet janë të ndarë nëse anomalia është një objekt aktual në hapësirë apo objekti eshte në afërsi të kameras. Në qoftë se ky eshte një objekt i vërtetë, për distancen e larget qe eshte fotografuar atëherë ai duhet të jetë shumë i madh, madje edhe më i madhe se Toka.

"Një zmadhim i objektit bën qe ai të duket jashtëzakonisht i madh,si nje UFO apo anije kozmike si ne filmat e Hollivudit," shkruan një entuziast ufosh.







Nje permbedhje e ne nje te perditeshme lajmesh për këtë fenomen ka shkruar "objekti i paidentifikuar fluturues, i cili nuk ka ngjashmëri me ndonjë nga prej llavave pranë Diellit, arrin të përballojë të nxehtit që hidhet jashtë nga aktiviteti i shpërthim diellor dhe temperaturat tepër të larta që burojnë nga fuzionit bërthamore të krijuara në sipërfaqja e yllit. "

Atehere cfare eshte ky objekt prane diellit? Pritet qe shkenca te thote fjalen e saj...


http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2134916/The-Icarus-spacecraft-Mystery-Nasa-sun-watching-satellite-captures-UFO-surfing-hellish-surface-sun.html

Baze Aliene ne asteroid..? Ja provat



17 Shkurt 1996 NASA lanson sonden NEAR pranë një asteroidi, qëllimi i të cilit ishte që të arrijë asteroidin"433Eros". Emri i sondes është i shkurtuar Near " Near Earth Rendez-Vous" duke iu referuar atyre trupave qiellor që kanë orbita të vazhdueshme "rendez-vous" rreth tokës.

Zbulimi i asteroidit 433Eros i atribuohet berlinezit Carl Gustav Witt,i cili e ka fotografuar atë për herë të parë më 13 gusht 1898 gjatë kryerjes së matjeve astronomike. Emri është zgjedhur në nder të perëndisë greke të dashurisë, duke thyer traditën,mbasi asteroideve i jepej emer femëror.Fakti është se 433Eros ishte i pari asteroid pranë Tokes, dhe jo rastësisht, por sepse ai është më i madh i kësaj klase të objekteve astronomike.

Pra NASA vendosi në vitin 1996 te dërgoi sonden e saj për vezhgim dhe për të marrë fotografi në një distancët e afërt tek ky asteroid interesant dhe i privilegjuar, në krahasim me trupat e tjere më të afert me Tokën (si 1943 Anteros,3361 dhe 4660 Nereut Orfeut), fillimisht me te preferuarit.



Misioni ka pasur disa të papritura mbasi eshte vonuar më shumë se një vit,i vënë në orbitë rreth astetroidit433Eros,vonese qe ka ndodhur më 14 shkurt 2000. Kjo ngjarje u transmetuar direkt në internet, dhe një astronom italian Alberto Pilolli qëndroi deri në orën 4 të mëngjesit për ta pare live . Kur më në fund ai pa asteroidin qe afrohej prane ekranit, pamjet transmetoheshin me ngjyra,dhe asteroidi kishte pamjen e nje guri me nuanca te verdha.

Në disa momente në fund të gurit ai pa një objekt metalik vezullues "diçka" me ngjyre te bardhe-gri , shumë e dukshme në sfondin e verdhë të asteroidit. Në atë moment kamera ndal transmetimin dhe ka vazhduar ta bëjë atë vetëm bardh e zi,duke "kaluar" asteroidin më shumë se 100 km. Që nga ai moment italianit i lindi dëshira amatore për të parë "me qartë asteroidin".



NASA në (http://near.jhuapl.edu/) faqja e saj në internet, disa kohë më vonë,hodhi disa qindra foto të marra nga afër nga anija e saj, një përzgjedhje e kujdesshme e më shumë se 600.000 imazheve. Por fotot postuar në faqen e internetit janë me sfond të errët,jane me rezolucion shumë të ulët, vështirë se mund të studiohet pa një punë të mirë dixhitale.

Disa te apasionuar në një forum të mistereve, kane vendosur për ti dhënë një dorë për ndihme Alberto Pilollit, me prodhimin e disa programeve ne pastrimin e fotove ne menyre dixhitale. Filluan të ndriçohen disa pamje dhe dolen me në fund "disa gjëra",pra disa objekte të cilat NASA i kishte shmangur me kujdes dhe nuk i kish përmendur në raportet e saj, duke lënë për sytë e shikuesve "pak gjera".

Ky artikull është përmbledhje e punës se Runa Binca në studio,nje pune me fotot dixhitale që janë ende të dukshme në faqen e NASA-s (dhe për këtë arsye e verifikueshme nga kushdo që dëshiron ta bëjë këtë).

Spirale mbi siperfaqen e Marsit




Ekzaminimi i fotografive te marra nga sonda (ZKK) Mars Orbiter,me rezolutë te lartë,shkencëtarët e NASA-s,kanë zbuluar një grup prej 269 spiralesh te gdhendura në sipërfaqen e Marsit. Figurat tregojnë se Valles Athabasca, një lugine e pazakontë ne zonën pranë ekuatorit të planetit, ka qenë i formuar nga vullkanet dhe jo, siç disa besojnë, nga veprimi i akullit.

Kanalet dhe pllakezat e tokës se Valles Athabasca tregojnë qartë se, miliona vjet më parë, sipërfaqja e planetit ka qenë përshkuar nga një rrjedhje e materialit te zi e me erë. Sipas disa shkencëtarëve ajo ishte një lavë gjigande qe eshte edhe aktuale, sipas të tjerëve ato jane blloqet e akulli, të ngjashme me blloqet e Arktikut, të dala nga brendesi e një deti,në lashtësi.



Spiralet, të gjera deri në 30 metra secila, favorizojnë hipotezën e parë. "Nuk ka mekanizma të njohura për të prodhuar akull, në një ambient të ngrirë,duke krijuar figurat e spiraleve me përmasat dhe frekuencat qe ne vëzhgojmë në zonën e studiuar", shkruan Andrew Ryan dhe Filip Christensen nga Universiteti Shtetëror i Arizonës, në një artikull të botuar në ''Shkenca javore'' .

Dy studiuesit, megjithatë, argumentojnë se spiralet e ngushta ngjajnë dhe kane karakteristikat e rrjedhave te ngadalta te llavës me origjinë vullkanine,astu si ne Havain e planetit tone. "Çdo gjë që ne shohim ne Vallea Athabasca,mund të jetë modeluar nga llava. Disa spirale duket si i atribuohen rrjedhave te akullit, por shume nga keto spirale, tregojnë se ky nuk është i rastesishem", thotë Ryan.

Në Tokë,llavë e dale mund të lëvizi nga një burim i vetëm për shume drejtime dhe me shpejtësi të ndryshme. Ka raste qe kjo llave rezulton dhe në një lëvizje rrotulluese e cila shkakton kore në krye të fluksave,te cilat ngrijne në forma spirale,qe jane shumë të ngjashme me ato të vëzhguara në Mars. Spiralet e Marsit janë të ngjashme me ato në Tokë në një varg malor oqeanike, ku dy "shiritat e transportierit"cajne koren e tokës në drejtime të kundërta, në mënyrë që të forcojë rrjedhen e lavës nga të çarat.

Jo të gjithë dijetarët janë dakord me përfundimet e Christensen dhe Ryan. John Murray, Departamenti i Shkencave të Tokës, Open University, një universitet britanik, beson se studimi është interesant dhe spiralet jane një fenomen kurioz. Por, vazhdon ai, karakteristikat e Vallea Athabasca mund të shpjegohen vetëm nga prania e një akulli te detit ne lashtësi....

"Unë mendoj se teoria e vetme që mund të shpjegojë të gjitha këto karakteristika, është se nuk kishte ujë në atë zonë që është e ngrirë qe pastaj u sublimua," thotë Johnson. Sublimim është kalimi i drejtpërdrejtë i një substancë nga gjendje e ngurte në gjendje të gaztë. "Llava nuk sillet në mënyra kaq shumë të ndryshme," thotë ai.

"Ajo mund të rritet së bashku në pllaka, por vetëm në shkallën e disa metrave.Pllakat tek Vallea Athabasca, shtrihen për milje, dhe e vetmja mënyrë për të shpjeguar pranine e tyre, supozohet se ka një lëng shumë te hollë ndoshta dhe prania e ujit të lëvizshem ose diçka shumë e ngjashme me te."

Debati në mes të përkrahësve te atyre per pranine e blloqeve te akullit dhe perkrahese te llaves eshte i gjate dhe i forte. Në qoftë se vërtetohet mbi praninë e akullit të ujit ne Valles Athabasca,atehere ajo lugine mund të vihet në shënjestër nga misionet e ardhshme për të kërkuar për gjurmë të jetës në Mars.

"Nëse jane të vërteta mbetjet e një deti të madh në brendësi, atehere atje eshte zona ku mund të gjenden shenja të jetës, nëse atje ka pasur ndonjëherë", thotë Murray. "Edhe në qoftë se deti u zhduk pesë milion vjet më parë, mund të ketë ende mbeturina akullit mbi sipërfaqe, dhe ndoshta gjurmët e microfossileve"....etj....


http://www.ansa.it/scienza/notizie/rubriche/spazioastro/2012/04/27/Spirali-lava-Marte_6782508.html

Harta yjore me e vjeter ne bote daton 1.300 vjet më parë





Harta më e vjetër e yjeve ëshrë në Angli,në një ekspozite që tregon supremacinë e pakundërshtueshëm ne astronomine e lashtë kineze.

Kjo harte eshte gjendur e varrosur në një shpellë në shkretëtirë përgjatë Rrugës së Mëndafshit të lashtë midis Kinës dhe Perëndimit,që daton ne shekullin e shtatë pas Krishtit

Kjo hartë del ne pah dhe na tregon per një periudhë disa shekuj te mëparshme,se sa hartat e para të prodhuara në Evropë gjatë Rilindjes kur astronomet përfituan nga shpikjen e teleskopit. Harta është riprodhuar në letër,një tjetër shpikje kineze - dhe është një përfaqësim i plotë i qiellit me rreth 1,585 yje të mundshëm të grupuara në 257 grupe.

Edhe pse Babilonasit dhe Grekët e lashtë ishin vëzhguesit me te zjarrtët e qiellit të natës, dhe te katalogimit te yjeve,ata kurre nuk kane prodhuar një hartë të qiellit me plotësime të tilla, ose të paktën nje harte e tille ende nuk eshte gjendur deri ne ditet tona.

Harta yjore ''Dunhuang'' e merr emrin e vet nga rrjeti i Rrugës së Mëndafshit,që u zbulua në 1907 nga britaniku Sir Stein Marc Aurel, i cili njohu rëndësinë e saj dhe e solli atë në Muzeun Britanik në Londër.

Në vitin 1959,harta u datua nga historiani i shkencës Jozef Needham,qe rezultonte rreth 940 pas Krishtit, por më vonë u ri-vlerësohen nga një dijetar kinez i cili e datoi atë në mes 705 dhe 710 pas Krishtit.



Dy akademikët francezë tani thonë se letra është shumë më e vjetër dhe mund të ketë qenë hartuar në fillim të periudhës Tang, 618 pas Krishtit

Jean-Marc Bonnet-Bidaud i Agjencisë Franceze të Energjisë Atomike dhe Praderie Françoise Paris Observator, gjithashtu besojnë se dorëshkrimi Dunhang,është nje kopje e shkruar me dorë e një harte shumë të vjetër,se sa ajo e dates se vlersuar tani.

Në një përshkrim në ekspozitën në Bibliotekën Britanike për Rrugën e Mëndafshit,shkencëtarët kanë raportuar: "Cilësia e përgjithshme e dokumentit duket qartë dhe na demonstron një teknikë të pjekur,e qe na thote se harta është prodhuar ndoshta si një kopje e një dokument ekzistues ".

Bonnet-Bidau ka thënë: "Në një mënyre kurioze, informacioni në tekstin që shoqëron hartën,është shumë i ngjashëm me stilin dhe përmbajtjen e të dhënave në tekstet astronomike shumë më herët, që datojne rreth 300 vjet para krishtit.

"Ky është një tregues i drejtpërdrejtë se hartat janë të bazuara në tekstet tradicionale dhe riprodhimet që janë sot, ndoshta jane një version shumë më herët."

Fonte: http://www.independent.co.uk/

A jeni mahnitur duke pare mijera e mijera yje qe duken nga toka ne nje nate te kthjellet?Teksa i soditni me endje,mund te keni vene re se ato pika vezulluese drite ndryshojne nga njera-tjetra per nga shkelqimi,e madje edhe ngjyra.
Pse yjet ndryshojne per nga vezullimi,ose sic do te thoshim,per nga shkelqimi?Pse,per shembull,disa duken te bardhe,kurse te tjere blu,te verdhe ose te kuq?Pse vezullojne?
Yjet jane si furra gjigante,ne brendesi te te cilave ndodhin reaksione berthamore qe clirojne sasi te pallogaritshme energjie.Kjo energji zhvendoset ne shtresat e jashtme te yllit dhe nga aty rrezatohet ne hapesire,kryesisht ne formen e drites se dukshme dhe te rrezeve infra te kuqe.Mbase ju duket e habitshme,por yjet me te nxehte jane ata blu,kurse me te ftohte jane ata te kuq.Pse ndryshon ngjyra?
Drita mud te mendohet si nje vershim grimcash te quajtura fotone,te cilat veprojne edhe si vale te ngarkuara me energji.Yjet me temperature me te larte leshojne fotone me energji te larte,te cilat kane gjatesi vale me te shkurter ne skajin blu te spektrit.Kurse yjet me te ftohte leshojne fotone me energji me te ulet,te cilat gjenden drejt skajit te kuq te spektrit.Drita qe leshon Dielli yne qendron pak a shume ne mes te spektrit,sepse sasia e madhe e drites se tij eshte ne rrezen qe shtrihet nga e gjelbra tek e verdha.Atehere pse nuk duket gjelberosh?Sepse ai leshon nje sasi te madhe drite ne te gjitha gjatesite e valeve te dukshme.Keshtu,i pare nga hapesira,dielli yne duket i bardhe.
Dielli

Atmosfera e tokes ''ngjyros'' Diellin



Ne e shohim diellin nepermjet filtrit te atmosferes dhe kjo i jep atij pamje te ndryshme ne varesi te kohes gjat ditesPer shembull,ne mesdite dielli zakonisht ka ngjyre te verdhe te shndritshme.Por gjat lindjes dhe perendimit,kur puqet me vijen e horizontit,mund te duket portokalli deri ne te kuqe.Ky ndryshim ngjyre ndodh per shkak te molekulave te gazit,avujve te ujit dhe grimcave te ndryshme mikroskopike ne atmosferen e tokes.
Fale perberjes se saj,atmosfera percon driten diellore blu dhe ngjyrevjollce,duke i dhene qiellit ne nje dite te kthjellet nje ngjyre blu te mrekullueshme.Pa ngjyren blu dhe vjollce ne zonen e dukshme te spektrit te drites,drita e drejteperdrejte qe mbetet ne mesdite eshte ne menyre mbizoteruese e verdhe.Por kur dielli eshte shume poshte ne horizont,para se te arrije tek ne,drita e tij pershkon atmosferen ne nje kend minimal pjerresie.Si rezultat,drita e diellit pershkon me shume atmosfere,e cila tani shperndan edhe me shume drite ne rrezen blu,si edhe drite jeshile.Keshtu,ne perendim dielli mund te duket si nje lemsh i zjarrte qe kuqelon e te le pa mend.


Qielli ngjyra-ngjyra i nates

Ylli V838 Monocerotis

Ndjeshmeria e syrit tone percakton ne menyre te konsiderueshme se si na duket qielli i nates.Syri yne e merr driten nepermjet dy sensoreve-koneve dhe kleckave.Konet sherbejne per te dalluar ngjyrat,por ne drite shume te zbehte ato nuk funksionojne.Kurse kleckat,megjithese nuk i kapin ngjyrat,jane fotoreceptore jashtezakonisht te afteNe fakt,ne kushte ideale,klecka mund te shquaje edhe nje foton te vetem.Megjithate ndjeshmeria e kleckave ndryshon ndaj gjatesive te valeve me te shkurtra ne skajin blu te spektrit.Per pasoje,kur shohim me sy te lire yje te zbehte me te njejten ndritshmeri,ka te ngjare qe te jemi duke pare yje blu,por jo yje te kuq.E mira eshte qe sot nuk jemi te kufizuar te shohim vetem me sy te lire.
Galaktika ndervepruese Arp 273

Dylbite dhe teleskopet na e rritin aftesine per te pare objekte te zbehta ne qiellin e nates,si yjet,galaktikat,kometat dhe mjegullnajat.Madje edhe me to,pamja ndikohet disi nga atmosfera.Ketij problemi i ka dhene zgjidhje TELESKOPI HAPESINOR HABELL ose HST,i cili orbiton rreth tokesMrekulli e teknologjise,HST-ja mund te dalloje objekte qe jane 10 miliarde here me te zbehta se ato qe mund te shohim me sy te lire.Si rrjedhoje,HST-ja ka sjelle pamje te mahnitshme te objekteve ne hapesiren kozmike,duke perfshire galaktika,re pluhuri nderyjor dhe re gazi te quajtura mjegullnaja.
Sidoqofte,teleskopet e rinj me baze ne toke jane po aq,e madje me te afte se HST-ja ne disa aspekte.Per shembull,fale teknikave te zgjuara korrigjuese ndaj efekteve te atmosferes,keta teleskope te rinj u japin mundesi astronomeve te shohin pamje me rezolucion me te larte ose me shume hollesi sesa me ndihmen e HST-se.Nje shembull eshte Observatori U.M.KEK ne Havaji,ku eshte montuar teleskopi Keck I,nje nga teleskopet me te medhenj optike ne bote.Nepermjet tij,astronomi Piter Tethill i Universitetit te Sidneit,Australi,zbuloi rete e pluhurit qe dalin nga sistemet me yje te dyfishte ne yjesine e Shigjetarit qe nga kendveshtrimi yne duket sikur eshte afer qendres se galaktikes sone Udha e Qumeshtit.
Sa me thelle e vezhgojne astronomet kozmosin,aq me shume yje dhe galaktika zbulojneSa eshte numri i tyre?Ne vetem mund te hamendesojme.
Udha e Qumeshtit

Pse vezullojne yjet?

Yjet vezullojne ose duken sikur ndryshojne paksa shkelqimin dhe vendodhjen per shkak te turbullimeve ne atmosferen e tokesLe ta ilustojme me nje shembull.Besoj se keni pare driteza te vockla ne fund te nje pishine.Si duken dritat kur uji valezon?Ato vezullojne,njesoj si yjet.Kurse dritat me te medha ndikohen me pak.Planetet jane si keto drita me te medha,jo se jane me te medhenje se sa yjet,por sepse jane shume me afer tokes ndaj duken me te medhenj.

A jane natyral ngjyrat e pamjeve?

Fale Teleskopit Hapesinor Habell (HST) ka te ngjare te keni pare pamje te mahnitshme e plot ngjyra te galaktikave,mjegullnajave dhe yjevePor a jane te vertete ngjyrat?E verteta eshte se ato jane nje riprodhim,nje gershetim i artit me shkencen.Pamjet qe vijne nga HST-ja jane bardh e zi,por te bera me filtra me ngjyraAstronomet dhe specialistet e imazhit perdorin teknologji moderne dhe programe kompjuterike per nxjerrjen e pamjeve perfundimtare,nganjehere per te riprodhuar sa me afer qe te jete e mundur ato qe mendojne se jane ngjyrat natyrale te objekteve qiellore.Ne raste te tjera,astronomet nxjerrin qellimisht pamje me ngjyra jo natyrale per te nxjerre ne pahe disa gjera,mbase per qellime studimi.
Pa ngjyra
Me ngjyra

Zbulohet nje planet extrasolar qe mund te kete jete...



Një planet extrasolar që mund të strehojë forma të jetës., u zbulua në shkurt,nga një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh. I ngjashëm me Tokën, rrotullohet rreth një ylli xhuxh te kuq në 28 ditë dhe ka një distancë normale me një klimë të moderuar. Kjo do të thotë se mund të ketë ujë të lëngshme dhe temperatura e sipërfaqes eshtë e ngjashme me temperaturat tokesore..

Shkencëtarët kete sukses ne zbulimin e planetit te ngjashem me planetin tone e arriten fale mjeteve të sofistikuara, të tilla si spektografi HARPS, i cili është i vendosur në Kili dhe se ka ndihmuar studiuesit të "Observatorit Evropian Jugor" për të identifikuar në një muaj të vetem më shumë se 50 planete te reja extrasolar.

http://it.euronews.com/2012/07/11/alla-ricerca-di-nuovi-pianeti-extrasolari/